Το εγκώμιο της σκιάς

Ο δρόμος μας μάς έφερε και πάλι στο Μπουένος Άιρες, την αγαπημένη πόλη του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, όπου το 1969 γράφει την περίφημη συλλογή ποιημάτων και μικρών ιστοριών Το εγκώμιο της σκιάς, όπου το θέμα που κυρίως αναδεικνύεται είναι το σκοτάδι. Όχι όμως το οποιοδήποτε σκοτάδι, μα αυτό της τυφλότητας του ποιητή.
"Οι φίλοι μου δεν έχουν μορφή", λέει ο μεγάλος ποιητής, "οι γυναίκες είναι όπως ήταν εδώ και πολλά χρόνια, μπερδεύονται η μια γωνιά του δρόμου με την άλλη, δεν έχουν γράμματα οι σελίδες των βιβλίων". Όμως για τον ποιητή αυτό σημαίνει κάτι πολύ παραπάνω: "Όλα αυτά θα 'πρεπε να με τρομάζουν, όμως αφήνουν μια γεύση γλυκιά, μια επιστροφή". Και καταλήγει λέγοντας: "Τώρα μπορώ να τα ξεχάσω. Φτάνω στο στόχο μου, στην άλγεβρά μου, στην κλείδα και στον καθρέφτη μου. Σύντομα θα ξέρω ποιος είμαι".
(Από το ποίημα Εγκώμιο της σκιάς, που δίνει και τον τίτλο στη συλλογή)

Ένα χαρακτηριστικό ποίημα αυτής της συλλογής είναι το ποίημα Τα πράγματα, πλημμυρισμένο από τα μοτίβα του Αργεντινού μεγάλου ποιητή:

Τα πράγματα

Το μπαστούνι, μια αρμαθιά κλειδιά, κάτι κέρματα,
η απαλή κλειδαριά, κάτι τελευταίες
σημειώσεις που δε θα ξαναδιαβαστούν
τις λίγες μέρες που μου απομένουν, η τράπουλα,
η σκακιέρα, ένα βιβλίο και κάπου στα φύλλα του
η ξεραμένη βιολέτα, ενθύμιο κάποιας βραδιάς
αξέχαστης ασφαλώς αλλά κιόλας ξεχασμένης,
στη δύση ο κόκκινος καθρέφτης πυρπολώντας
ένα δειλινό της φαντασίας. Τόσα και τόσα πράγματα,
ομπρέλες, πίπες, άτλαντες, φλιτζάνια, μπιχλιμπίδια
που δουλεύουν για χάρη μας σαν αμίλητοι σκλάβοι,
τυφλά, και απολύτως βουβά!
Θα επιζήσουν πέρ’ από τη λήθη μας·
δίχως να ξέρουν καν πως έχουμε υπάρξει.

Όλα τα ποιήματα είναι από τη συλλογή Elogio de la sombra (Το εγκώμιο της σκιάς, 1969), σε μετάφραση Δημήτρη Καλοκύρη, εκδόσεις Ύψιλον 1985.