Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2008

Netzahualcóyotl-ο ποιητής βασιλιάς

(Αναδημοσίευση και προσαρμογή από το ιστολόγιο του Αλταθόρ)

Η ποίηση ήταν μια δραστηριότητα που γνώριζε μεγάλη εκτίμηση στην κοινωνία των Αζτέκων και είχε φτάσει σε υψηλά επίπεδα πολύ πριν την έλευση των Ισπανών κονκισταδόρες. Τόσο ελκυστική ήταν η ποίηση, που υπήρχαν ειδικά σχολεία για να τη διδάσκουν. Βρίσκουμε ποιήματα που υμνούσαν τους Θεούς (Teocuícatl), καθώς κι άλλα για τους ατρόμητους πολεμιστές (Yaocuícatl), αλλά και ποιήματα φιλοσοφικά και τρυφερά (Icnocuícatl).
Ένας από τους σημαντικότερους Αζτέκους ποιητές ήταν ο βασιλιάς της Τεχκόκο Νετζαχουαλκόγιοτλ (1402-1472). Ο θρύλος τού αποδίδει πολλά ποιήματα, κυρίως φιλοσοφικά. Μέσα σ' αυτά φαίνεται μια βαθιά θεώρηση της ζωής, μια τρυφερότητα και μια εντελώς ανθρώπινη ανησυχία και αγωνία για το άγνωστο.
Εδώ θα συναντήσουμε κι ένα από τα χαρακτηριστικότερα στοιχεία της ποίησης των Αζτέκων: την επανάληψη μιας ιδέας σε ολόκληρη τη στροφή, κάτι που αύξανε τη μουσικότητα, μια και τα ποιήματα στην πραγματικότητα συνοδεύονταν από μουσική, μελοποιημένα από τους ίδιους τους δημιουργούς τους.
Δύο χαρακτηριστικά Icnocuícatl του βασιλιά:

ΟΧΙ ΠΑΝΤΟΤΙΝΑ ΣΤΗ ΓΗ
Τάχα ζούμε πραγματικά στη γη;
Όχι παντοτινά στη γη,
Εδώ μόνο για λίγο.
Αν ήταν ζαντ πάλι θα έσπαγε,
αν ήταν χρυσάφι πάλι θα έλιωνε,
ακόμα και τα φτερά του κετζάλ μαραίνονται.
Όχι παντοτινά στη γη,
Εδώ μόνο για λίγο.


(Από το βιβλίο Στα ίχνη του ανέμου, Οδός Πανός 1984)
Μετάφραση: Ειρήνη Βρης

Αγαπώ το τραγούδι του μίμου,
Πουλιού με τετρακόσιες φωνές,
Αγαπώ το χρώμα του νεφρίτη,
Και το αδύναμο άρωμα των λουλουδιών,
Μα πιο πολύ απ' όλα αγαπώ τον αδελφό μου: τον άνθρωπο.

Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2008

Πρελούδιο σε ένα μύθο

Στις αρχές της δεκαετίας του 1890 στο Λονδίνο ο Ισαάκ Αλμπένιθ (Isaac Albéniz, 1860-1909) έγραψε το περίφημο Πρελούδιο, που μετά το θάνατό του οι εκδότες ονόμασαν αυθαίρετα Asturias, χωρίς να αντικατοπτρίζει τη μουσική παράδοση της βόρειας επαρχίας της χώρας. Αντίθετα, στο εκπληκτικής σύλληψης αυτό κομμάτι φαίνεται ολοκάθαρα η μουσική του νότου, της Ανδαλουσίας.
Το Πρελούδιο είναι γεμάτο αναπολήσεις και νοσταλγία ενός ταξιδευτή. Κι ο Αλμπένιθ ήταν πράγματι ένας ταξιδευτής. Μέσα από τους δρόμους της Ευρώπης και της Αμερικής, επηρεασμένος από συνθέτες όπως ο Βάγκνερ, ο Σούμαν και ο Λιστ, πέρασε στη μουσική του ένα δυναμισμό, μια χάρη, αλλά και μια νηφαλιότητα, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να εκφράσει την απλότητα της λαϊκής ψυχής.
Το Πρελούδιο έχει εμπνεύσει πολλές δραματικής έντασης ιστορίες κι έχει εμπλουτίσει μύθους. Ίσως εκεί να έγκειται κι ο δεύτερος τίτλος που του έχουν δώσει, κι είναι ακριβώς Μύθος.
Στο παρακάτω βίντεο το κομμάτι ερμηνεύει ο Αυστραλός κιθαρίστας John Williams.

Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2008

Παλαιολιθική τέχνη στο σπήλαιο Covalanas



Το σπήλαιο Covalanas βρίσκεται στη βορειοδυτική πλαγιά του όρους Pando, σχετικά κοντά στο χωριό Ramales de la Victoria της Κανταβρίας, κοντά στο Santander, και ανακαλύφθηκε το 1903 από τους Lorenzo Sierra και Hermilio Alcalde del Río, οι οποίοι έκαναν και τις πρώτες έρευνες. Καινούρια έρευνα έγινε κατά τη δεκαετία του 1980 από το Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Cantabria.
Πρόκειται για μια σπηλιά μέτριων διαστάσεων με δύο στοές, η μία από τις οποίες παρουσιάζει παλαιολιθικές αναπαραστάσεις ζώων. Υπάρχουν 18 ελάφια, ένα άλογο, ένας τάρανδος κι ένας βόνασος. Υπάρχει ακόμα ένα ζώο που δεν έχει ταυτοποιηθεί, καθώς και κάποια άγνωστα σύμβολα.
Οι φιγούρες είναι ζωγραφισμένες με κόκκινο χρώμα και η τεχνική της ζωγραφικής θεωρείται τυπική για την περιοχή: οι γραμμές αποτελούνται από ένα σύνολο σημείων, το ένα μετά το άλλο. Ορισμένες φορές ο ζωγράφος για να δημιουργήσει ένα περίγραμμα (π.χ. μια ράχη ζώου), χρησιμοποιεί το ίδιο το σχήμα του βράχου, όπως φαίνεται στη δεύτερη εικόνα.
Η ηλικία των έργων αυτών προσδιορίζεται ανάμεσα σε 20 και 14 χιλιάδες χρόνια πριν, είναι δηλαδή πολύ παλαιότερα από αυτά του διάσημου σπηλαίου της Altamira, επίσης στην περιοχή της Κανταβρίας.





Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 2008

El viaje definitivo

Συμπληρώθηκαν φέτος 50 χρόνια από τότε που έφυγε από τη ζωή ο Χουάν Ραμόν Χιμένεθ (Juan Ramón Jiménez, 1881-1958), ο νομπελίστας ποιητής της Ανδαλουσίας και ένας από εκείνους των οποίων το έργο ακολούθησε μια τόσο μεγάλη πορεία, από το Μοντερνισμό των αρχών του 20ου αιώνα, στην αναζήτηση μιας "γυμνής ποίησης" με την απλή έκφραση των συναισθημάτων, την απαλλαγή από τα διακοσμητικά στοιχεία και την εξάλειψη πολλών από τους κανόνες της μετρικής. Ο ποιητής που λίγο λίγο μετέτρεψε το χρώμα σε φως, τη μουσική σε προσωπική μελωδία, τον πόθο των αλλοτινών καιρών σε πνευματική και αισθητική πληρότητα.
Στο παρακάτω βίντεο ακούμε το ποίημά του El viaje definitivo, από τη συλλογή Canción (1936).


…Y yo me iré. Y se quedarán los pájaros
cantando;
y se quedará mi huerto, con su verde árbol,
y con su pozo blanco.

Todas la tardes, el cielo será azul y plácido;
y tocarán, como esta tarde están tocando,
las campanas del campanario.

Se morirán aquellos que me amaron;
y el pueblo se hará nuevo cada año;
y en el rincón aquel de mi huerto florido y encalado
mi espíritu errará, nostálgico…

Y yo me iré; y estaré solo, sin hogar, sin árbol
verde, sin pozo blanco,
sin cielo azul y plácido…
Y se quedarán los pájaros cantando.

Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου 2008

Ο Μπόρχες για την ποίηση

Το παρακάτω απόσπασμα του Μπόρχες είχε παρουσιαστεί σε μορφή σχολίου στο εξαιρετικό σκακιστικής φύσεως ιστολόγιο του Schrödinger's Cat.

"...Θεωρώ τον εαυτό μου κυρίως αναγνώστη. Όπως γνωρίζετε, έχω τολμήσει την περιπέτεια της γραφής,αλλά πιστεύω πως αυτά που έχω διαβάσει είναι πολύ πιο σημαντικά απ' αυτά που έχω γράψει. Γιατί κάποιος διαβάζει αυτά που του αρέσουν- ωστόσο γράφει όχι αυτά που θα ήθελε να γράψει, αλλά αυτά που είναι ικανός να γράψει.
Η μνήμη μου με πηγαίνει πίσω σ΄ένα συγκεκριμένο βράδι κάπου εξήντα χρόνια πριν, στη βιβλιοθήκη του πατέρα μου στο Μπουένος Άιρες. Τον βλέπω, βλέπω το φως του γκαζιού, μπορώ να βάλω το χέρι μου πάνω στα ράφια [...] Πηγαίνω πίσω σ' εκείνο το αρχαίο πια νοτιοαμερικανικό βράδι, και βλέπω τον πατέρα μου. Τον βλέπω αυτή τη στιγμή και ακούω τη φωνή του να λέει λέξεις που δεν καταλάβαινα, όμως τις ένιωθα.
Οι λέξεις αυτές προέρχονταν από τον Κeats, από την "Ωδή σ' ένα αηδόνι" [...]
Οι στίχοι που θυμάμαι είναι αυτοί που έρχονται τώρα σε σας:


Thou wast not born for death, immortal Bird!
No hungry generations tread thee down;
Τhe voice I hear this passing night was heard
In ancient days by emperor and clown:
Perhaps the self-same song that found a path
Through the sad heart of Ruth, when, sick for home,
She stood in tears amid the alien corn.


Νόμιζα πως ήξερα τα πάντα γα τις λέξεις, τα πάντα για τη γλώσσα (όταν είναι κανείς παιδί, νιώθει πως ξέρει πολλά πράγματα), όμως οι λέξεις αυτές ήρθαν σε μένα ως αποκάλυψη. Φυσικά, δεν τις καταλάβαινα. Πώς θα μπορούσα να καταλάβω αυτούς τους στίχους για τα πουλιά -για τα ζώα- που κατά κάποιον τρόπο είναι αιώνια, έξω από τον χρόνο, γιατί ζουν στο παρόν; Είμαστε θνητοί γιατί ζούμε στο παρελθόν και στο μέλλον -γιατί θυμόμαστε μια εποχή που δεν υπήρχαμε, και προβλέπουμε μιαν εποχή που θα είμαστε νεκροί. Οι στίχοι αυτοί ήρθαν σε μένα διαμέσου της μουσικής τους. Πίστευα ότι η γλώσσα ήταν ένας τρόπος να λέει κανείς πράγματα, να εκφράζει παράπονα , να δηλώνει ότι είναι ευχαριστημένος ή λυπημένος, και ούτω καθεξής. Όμως όταν άκουσα αυτούς τους στίχους (και τους ακούω, κατά κάποιον τρόπο, συνεχώς από τότε), κατάλαβα ότι η γλώσσα μπορούσε να είναι και μουσική και πάθος. Κι έτσι μου αποκαλύφθηκε η ποίηση..."

(Μπόρχες, Χόρχε Λουίς, Η Τέχνη του στίχου. Μετ. Μαρία Τόμπρου. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2001.)

Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου 2008

Joaquín Sorolla


Παραλία στη Βαλένσια (1908)

Ένας από τους μεγάλους καλλιτέχνες του ισπανικού ιμπρεσιονισμού και χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της Belle Époque ήταν ο Χοακίν Σορόγια (Joaquín Sorolla, 1863-1923). Ο Σορόγια αντιπροσώπευσε επάξια την καταλανική σχολή, που διακρίνεται για τον λυρισμό και την έκφραση του προσωπικού στοιχείου.
Γεννημένος στη Βαλένθια, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της καλλιτεχνικής του σταδιοδρομίας αναπαριστώντας χαρακτήρες και τοπία της γενέτειράς του. Ζωγράφος του φωτός και των εξωτερικών χώρων, ήξερε να αφομοιώνει και να ερμηνεύει τις μεγάλες καλλιτεχνικές τάσεις τις εποχής του. Οι πίνακές του βρίθουν από παραλίες πλημμυρισμένες από ήλιο, άμμο, βάρκες με ψαράδες, γυναίκες και παιδιά που παίζουν, και είναι χαρακτηριστικά δείγματα της ισπανικής ζωγραφικής της εποχής του.


Παιδιά στην ακτή (1903)


Βάρκες στην παραλία (1912)


Περίπατος στην παραλία (1909)

Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2008

Για το καλό γράψιμο

Το καλό γράψιμο συνίσταται στη βαθμιαία διάβρωση της γραμματικής, της καθιερωμένης χρήσης, των ισχυόντων κανόνων της γλώσσας. Αποτελεί πράξη διαρκούς εξέγερσης ενάντια στον κοινωνικό περίγυρο, κίνημα ανατρεπτικό. Το καλό γράψιμο προϋποθέτει θάρρος εικονοκλαστικό.

Από το δοκίμιο του José Ortega y Gasset Αθλιότητα και λάμψη του μεταφράζειν
Μετάφραση: Πέτρος Στράνης

Μια προφητική (κατά το ήμισυ) πρωτοβουλία

Το Μάρτιο του 2008 ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 19ου δημοτικού σχολείου Αθήνας πήρε την πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της Ελλάδας απόφαση να ενημερώσει ο ίδιος τους υπόλοιπους συλλόγους του Διαμερίσματός μας σχετικά με την επιτακτική ανάγκη να γίνει εισαγωγή των Ισπανικών και των Ιταλικών στα σχολεία ως γλώσσες επιλογής.
Στην προσπάθειά μας αυτή συναντήσαμε την αντίθεση (και στην καλύτερη περίπτωση την αδιαφορία) της Ένωσης Γονέων του Διαμερίσματος, αλλά -παράλληλα- το μεγάλο ενδιαφέρον των ίδιων των γονέων.
Έτσι μπήκε ο σπόρος. Και, μαζί με τις προσπάθειες πολλών ετών από τους φιλολόγους των Ιταλικών (και κυρίως, βέβαια, λόγω αυτών), απέδωσε καρπούς τώρα με την εισαγωγή των Ιταλικών, που ήταν ένα μεγάλο επίτευγμα.

Τώρα μένει να υλοποιηθεί και ο υπόλοιπος μισός στόχος. Η εισαγωγή των Ισπανικών που, όπως λέγαμε τότε, είναι γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παράλληλα μιλιέται από περίπου 400 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Μέχρι και στις ΗΠΑ είναι γνωστό πως είναι η δεύτερη επίσημη γλώσσα. Είναι η γλώσσα του Θερβάντες, του Λόρκα, του Νερούδα, του Μπόρχες. Κι ακόμη, και πρέπει να το πούμε με έμφαση, είναι μια συγκριτικά εύκολη γλώσσα.

Υπενθυμίζουμε ότι η πολυγλωσσία είναι επιτακτική ανάγκη στην πολυπολιτισμική Ευρώπη που ζούμε, και την υποστηρίζουν σχεδόν όλοι: Το Υπουργείο, η ΟΛΜΕ, το ΚΕΜΕΤΕ, το Πανεπιστήμιο και πολλοί άλλοι φορείς.

Διαβάστε ολόκληρη την ανάρτηση που είχε κάνει στο ιστολόγιό του ο Σύλλογος Γονέων του 19ου δημοτικού σχολείου.

Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 2008

Ανακοίνωση ΠΑ.Σ.Π.Ι.Φ

ΠΑ.Σ.Π.Ι.Φ / A.P.LI.F.HI
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ
ASOCIACIÓN PANHELÉNICA DE LICENCIADOS EN FILOLOGÍA HISPÁNICA


Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Με χαρά σας ενημερώνουμε πως έχει ήδη δημιουργηθεί ο ΠΑνελλήνιος Σύλλογος Πτυχιούχων Ισπανικής Φιλολογίας, με σκοπό:
• τη συνεργασία μεταξύ των μελών του
• τη συνεργασία με φορείς για την αναβάθμιση των σπουδών και την υποστήριξη πρωτοβουλιών εκπαιδευτικής και επαγγελματικής φύσης
• τη διοργάνωση πολιτιστικών, επιμορφωτικών κ.α. εκδηλώσεων, αλλά
κυρίως την ένταξη στη Δημόσια εκπαίδευση της διδασκαλίας της ισπανικής ως ξένη γλώσσα επιλογής και τη στελέχωση των σχολικών μονάδων από αποφοίτους Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας. Στα πλαίσια αυτού του σκοπού, ο σύλλογός μας προτίθεται αφενός, να επιδιώξει επαφές με αρμόδια στελέχη του Υπουργείου Παιδείας και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και αφετέρου, σε συνεργασία με Διευθυντές σχολείων, να ξεκινήσει ενημέρωση των μαθητών και των συλλόγων γονέων για τη χρησιμότητα και την εμβέλεια διεθνώς της Ισπανικής γλώσσας. Με τον τρόπο αυτό, ελπίζουμε ότι θα αυξηθεί το ενδιαφέρον και η ζήτηση της διδασκαλίας της από γονείς και μαθητές, γεγονός που θα βοηθήσει σημαντικά στην οριστική και μόνιμη ένταξή της στη δημόσια εκπαίδευση.

Προκειμένου βέβαια να μπορούν να επιτευχθούν αυτοί οι σκοποί είναι απαραίτητη η δραστηριοποίηση όλων μας.
Γι’ αυτό και σας καλούμε να στελεχώσετε το Σύλλογό μας και να ενισχύσετε την προσπάθειά του.

Τα μέλη του συλλόγου εγγράφονται ως:
Α) Τακτικά (πτυχιούχοι Ισπανικής Φιλολογίας Ελληνικού ή Αλλοδαπού Πανεπιστημίου) υποβάλλοντας τα εξής δικαιολογητικά:
1. Αίτηση εγγραφής (περιλαμβάνει σύντομο βιογραφικό).
2. Αντίγραφο βασικού τίτλου σπουδών.
3. Αντίγραφο αναγνώρισης ισοτιμίας και αντιστοιχίας του βασικού τίτλου σπουδών από το ΔΙΚΑΤΣΑ / ΔΟΑΤΑΠ , σε περίπτωση που αυτός έχει αποκτηθεί στην αλλοδαπή.
Β) Δόκιμα (φοιτητές Ισπανικής Φιλολογίας, με τα ίδια δικαιώματα με τα τακτικά, εκτός αυτού του εκλέγεσθαι) υποβάλλοντας τα εξής δικαιολογητικά:
1. Αίτηση εγγραφής (περιλαμβάνει σύντομο βιογραφικό).
2. Αντίγραφο αναλυτικής βαθμολογίας του οικείου τμήματος από την οποία να προκύπτει η επιτυχής εξέταση του φοιτητή στα ¾ του συνολικού αριθμού των απαιτούμενων για τη λήψη του πτυχίου μαθημάτων.
3. Πρόγραμμα σπουδών του οικείου τμήματος ή, ελλείψει αυτού, βεβαίωση της οικείας Γραμματείας για τον συνολικό αριθμό των απαιτούμενων για τη λήψη του πτυχίου μαθημάτων.

Εφόσον εγκριθεί η αίτησή σας από το Δ.Σ. του Συλλόγου, η ετήσια συνδρομή για τα τακτικά μελη είναι 50 ευρώ και για τα δόκιμα 25 ευρώ.

Αν και εσείς ενδιαφέρεστε να γίνετε μέλη του συλλόγου ή γενικά να έρθετε σε επαφή μαζί μας, μπορείτε να επικοινωνήσετε:
- Μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στη διεύθυνση : aplifhi@yahoo.gr
- Ταχυδρομικά στη διεύθυνση του συλλόγου μας:
ΠΑ.Σ.Π.Ι.Φ/ A.P.LI.F.HI
Ακαδημίας 63, 3ος όροφος, γραφείο 11
Τ.Κ. 10678, ΑΘΗΝΑ
- Τηλεφωνικά στo : 6943 - 701085
- Με Φαξ στο : 210 - 3825708


Σας περιμένουμε όλους
Τα ιδρυτικά μέλη του ΠΑ.Σ.Π.Ι.Φ