Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου 2008

Ο Μπόρχες για την ποίηση

Το παρακάτω απόσπασμα του Μπόρχες είχε παρουσιαστεί σε μορφή σχολίου στο εξαιρετικό σκακιστικής φύσεως ιστολόγιο του Schrödinger's Cat.

"...Θεωρώ τον εαυτό μου κυρίως αναγνώστη. Όπως γνωρίζετε, έχω τολμήσει την περιπέτεια της γραφής,αλλά πιστεύω πως αυτά που έχω διαβάσει είναι πολύ πιο σημαντικά απ' αυτά που έχω γράψει. Γιατί κάποιος διαβάζει αυτά που του αρέσουν- ωστόσο γράφει όχι αυτά που θα ήθελε να γράψει, αλλά αυτά που είναι ικανός να γράψει.
Η μνήμη μου με πηγαίνει πίσω σ΄ένα συγκεκριμένο βράδι κάπου εξήντα χρόνια πριν, στη βιβλιοθήκη του πατέρα μου στο Μπουένος Άιρες. Τον βλέπω, βλέπω το φως του γκαζιού, μπορώ να βάλω το χέρι μου πάνω στα ράφια [...] Πηγαίνω πίσω σ' εκείνο το αρχαίο πια νοτιοαμερικανικό βράδι, και βλέπω τον πατέρα μου. Τον βλέπω αυτή τη στιγμή και ακούω τη φωνή του να λέει λέξεις που δεν καταλάβαινα, όμως τις ένιωθα.
Οι λέξεις αυτές προέρχονταν από τον Κeats, από την "Ωδή σ' ένα αηδόνι" [...]
Οι στίχοι που θυμάμαι είναι αυτοί που έρχονται τώρα σε σας:


Thou wast not born for death, immortal Bird!
No hungry generations tread thee down;
Τhe voice I hear this passing night was heard
In ancient days by emperor and clown:
Perhaps the self-same song that found a path
Through the sad heart of Ruth, when, sick for home,
She stood in tears amid the alien corn.


Νόμιζα πως ήξερα τα πάντα γα τις λέξεις, τα πάντα για τη γλώσσα (όταν είναι κανείς παιδί, νιώθει πως ξέρει πολλά πράγματα), όμως οι λέξεις αυτές ήρθαν σε μένα ως αποκάλυψη. Φυσικά, δεν τις καταλάβαινα. Πώς θα μπορούσα να καταλάβω αυτούς τους στίχους για τα πουλιά -για τα ζώα- που κατά κάποιον τρόπο είναι αιώνια, έξω από τον χρόνο, γιατί ζουν στο παρόν; Είμαστε θνητοί γιατί ζούμε στο παρελθόν και στο μέλλον -γιατί θυμόμαστε μια εποχή που δεν υπήρχαμε, και προβλέπουμε μιαν εποχή που θα είμαστε νεκροί. Οι στίχοι αυτοί ήρθαν σε μένα διαμέσου της μουσικής τους. Πίστευα ότι η γλώσσα ήταν ένας τρόπος να λέει κανείς πράγματα, να εκφράζει παράπονα , να δηλώνει ότι είναι ευχαριστημένος ή λυπημένος, και ούτω καθεξής. Όμως όταν άκουσα αυτούς τους στίχους (και τους ακούω, κατά κάποιον τρόπο, συνεχώς από τότε), κατάλαβα ότι η γλώσσα μπορούσε να είναι και μουσική και πάθος. Κι έτσι μου αποκαλύφθηκε η ποίηση..."

(Μπόρχες, Χόρχε Λουίς, Η Τέχνη του στίχου. Μετ. Μαρία Τόμπρου. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2001.)

Δεν υπάρχουν σχόλια: