Τρίτη 15 Φεβρουαρίου 2022

Η κλασική «Ανθολογία Ισπανικής Ποίησης» του Ηλία Ματθαίου

Μέσα στην εκδοτική λαίλαπα που σαρώνει και αλέθει τα πάντα στο πέρασμά της, τα έχουμε δει όλα: μεταφράσεις από μέτριους έως απλώς στοιχειώδεις γνώστες μιας γλώσσας· «διορθώσεις» που χρειάζονται διόρθωση· κακομεταχείριση συγγραφέων και έργων. Λοιπόν, το παρακάτω κλασικό βιβλίο ΔΕΝ ανήκει σε καμιά από αυτές τις κατηγορίες.

Συγγραφέας και μεταφραστής: Ηλίας Ματθαίου
Τίτλος πρωτοτύπου: Ανθολογία ισπανικής ποίησης (ΧΙΙ-ΧΧ αιώνας). Από το Άσμα του Μίο Θιδ ως τη Γενιά του 1927
Πρόλογος: Juan Francisco Robisco
Εκδόσεις: Γνώση
Έτος έκδοσης:1983

Αντιπροσωπευτική ανθολογία που περιλαμβάνει όλες τις περιόδους της ισπανικής ποίησης, από τον 12ο αιώνα και το θρυλικό επικό ποίημα Άσμα του Μίο Θιδ μέχρι την περίφημη «Γενιά του 1927» με τον Λόρκα ως σημαιοφόρο της. Στο ενδιάμεσο συμπεριλαμβάνονται όλοι οι μεγάλοι ποιητές της Ισπανίας: ο μαρκήσιος Σαντιγιάνα, ο Χόρχε Μανρίκε, ο Γκαρθιλάσο ντε λα Βέγα, ο φράι Λουίς ντε Λεόν, ο σαν Χουάν ντε λα Κρουθ, ο Θερβάντες, ο Γκόνγκορα, ο Κεβέδο, ο Μπέκερ, ο Ματσάδο... Όλος ο υπέροχος αυτός ποιητικός γαλαξίας, μεταφρασμένος στα ελληνικά με αγάπη και γνώση.

Ο Ηλίας Ματθαίου, που ανέλαβε και έφερε σε πέρας αυτές τις μεταφράσεις, υπήρξε σημαντικός μεταφραστής από την ισπανική γλώσσα, με αποκορύφωμα τη μετάφραση του Κιχώτη.

Ηλίας Οικονομόπουλος

Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2022

«Το ρομάνθε του Κόντε Αρνάλντος» από το ισπανικό Ρομανθέρο

Από το ισπανικό Ρομανθέρο
Το ρομάνθε του Κόντε Αρνάλντος (El romance del Conde Arnaldos)
Μετάφραση: Ηλίας Οικονομόπουλος (2014)
Μια απόπειρα μετάφρασης ενός από τα γνωστότερα ισπανικά τραγούδια του Ρομανθέρο, το οποίο αναφέρεται σε ένα ενδιαφέρον επεισόδιο κατά τη μέρα του Αη Γιαννιού του Προδρόνου και έχει έντονα συμβολικό χαρακτήρα.

Στη μετάφραση προσπάθησα να διατηρήσω το ισπανικό μέτρο του Ρομανθέρο -οκτασύλλαβος στίχος και παρηχητική ομοιοκαταληξία στους στίχους με άρτιο αριθμό-, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της γλώσσας μας, όσο αυτό ήταν δυνατόν.


Ποιος την είχε αυτήν την τύχη
πάνω στ’ άγρια νερά
όπως είχε ο Κόντε Αρνάλντος
τ’ Αη Γιαννιού ανήμερα!
Με το γεράκι του στο χέρι,
για κυνήγι είχε βγει,
νά σου βλέπει μια γαλέρα
να ‘ρχεται προς την ακτή.
Μεταξένια τα πανιά της
και τα ξάρτια από κρέπι
και ο ναύτης στο τιμόνι
τόσ’ ωραία να τραγουδά
που τη θάλασσα ηρεμούσε
τους ανέμους σταματά,
και τα ψάρια από τα βάθη
τ’ ανεβάζει στον αφρό,
τα πουλιά πια δεν πετούνε
σταματάνε όλα εδώ.
Τότε μίλησε ο Αρνάλντος
και ακούστε τον καλά:
«Στ’ όνομά Του σε ικετεύω
ναύτη, τραγούδα μου κι εσύ».
Του αποκρίθηκε ο ναύτης
κι ήταν αυτή η απάντηση:
«Το τραγούδι αυτό τ’ ακούει
όποιος έρχεται μαζί».

Quién hubiese tal ventura
sobre las aguas del mar,
como hubo el conde Arnaldos
la mañana de San Juan!
Con un falcón en la mano
la caza iba a cazar,
vio venir una galera
que a tierra quiere llegar.
Las velas traía de seda,
la ejercía de un cendal,
marinero que la manda
diciendo viene un cantar
que la mar ponía en calma,
los vientos hace amainar,
los peces que andan nel hondo
arriba los hace andar,
las aves que andan volando
nel mástil las faz posar.
Allí habló el conde Arnaldos,
bien oiréis lo que dirá:
—Por Dios te ruego, marinero,
dígasme ora ese cantar.—
Respondióle el marinero,
tal respuesta le fue a dar:
—Yo no digo esta canción
sino a quien conmigo va.