Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2015

Ένα αρχαιότατο σκακιστικό ντοκουμέντο


Η διαθήκη του Ερμενγκόλ του Α'

Το σκάκι ήρθε στην Ευρώπη από τους Άραβες γύρω στον 8ο με 9ο αιώνα. Μεγάλοι γνώστες του παιχνιδιού σατράντζ (το αραβικό σκάκι και πρόγονος του σημερινού σκακιού), οι Άραβες σοφοί είχαν φτάσει τη γνώση του σε μεγάλο βάθος. Περίφημες έχουν μείνει οι αραβικές "μανσούβες", δηλαδή τα προβλήματα του παιχνιδιού σατράντζ που κυκλοφορούσαν σε εκπληκτικής ποιότητος χειρόγραφα ήδη από το τέλος της 1ης χιλιετίας!

Η πρώτη χώρα που γνώρισε το σκάκι στην Ευρώπη ήταν η Ισπανία. Στην Ισπανία γράφτηκε το πρώτο σκακιστικό ευρωπαϊκό βιβλίο. Εκεί παίχθηκε η πρώτη παρτίδα με τους σημερινούς κανόνες. Εκεί, τέλος, διεξήχθη και το πρώτο τουρνουά στην ιστορία.
Η Καταλωνία ήταν από τα πρώτα ισπανικά κράτη που έκαναν τη γνωριμία με το σκάκι, πιθανότατα από το 950 περίπου, όταν ο Κόμης Ραμόν Μπορέλ ο Β' της Βαρκελώνης (Comte Ramón Borrell II de Barcelona, 927-992) είχε τις πρώτες επαφές του με τον χαλίφη Αντ Αλ Ραχμάν τον Γ' του περίφημου Χαλιφάτου της Κόρδοβας. Εκεί, στην κομητεία του Ουρζέλ (Comtat d'Urgell), κατά τα έτη 1008-1010, γράφτηκε και η πρώτη διαθήκη η οποία έχει αναφορά στο σκάκι, του Κόμη Ερμενγκόλ του Α' (Ermengol I de Urgell, 974-1010), και την οποία παρουσιάζουμε στη φωτογραφία (πιθανότατα από έκδοση, με την παρεμβολή λίγων σημειώσεων από κάποιον μελετητή).

Ο Ερμενγκόλ ο Α' ήταν άνθρωπος με βαθιά κουλτούρα. Άσκησε μια πολιτική ανοίγματος προς την Ευρώπη, πραγματοποιώντας ο ίδιος ταξίδια στη Ρώμη και προτρέποντας τους ευγενείς του να επισκέπτονται διάφορες περιοχές της Ισπανίας και της Γαλλίας. Μεγάλη προσωπικότητα της ανακατάληψης της Ισπανίας από τους Άραβες (Reconquista), σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια εκστρατείας εναντίον της Κόρδοβα το 1010.

Στο κέντρο του εγγράφου της διαθήκης του Ερμενγκόλ, γραμμένης στα λατινικά, διαβάζουμε: "Et ad Sancti Aegidici coenobio ipsa schacos ad ipsa opera de Ecclesia", δηλαδή "Και στο κοινόβιο (μοναστήρι) του Αγίου Αιγιδίου [δωρίζω] τα σκακιστικά μου κομμάτια για τα έργα της Εκκλησίας".
Πρόκειται για ένα πραγματικά ιστορικής αξίας έγγραφο.

Πηγές:
-http://www.ajedreznd.com/2006/medieval.htm
-http://es.wikipedia.org/wiki/Condado_de_Urgel
-http://ca.wikipedia.org/wiki/Ermengol_I_d%27Urgell

****Το άρθρο είναι αναδημοσίευση από το παλιό ιστολόγιό μου Σκάκι στα σχολεία

Δεν υπάρχουν σχόλια: