Daniel Chavarría (1933 – 2018)

****Γράφει ο Φίλιππος Κουράντ (skakistiko.com)

Συστηνόταν τα τελευταία χρόνια σαν Ουρουγουανός πολίτης και Κουβανός συγγραφέας ο Ντανιέλ Τσαβαρία που πέθανε προχτές στα 84 του. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 διέφυγε από τη χούντα της Ουρουγουάης κάνοντας αεροπειρατεία και οδηγώντας το αεροπλάνο στην Αβάνα. Άρχισε να γράφει σε μεγάλη ηλικία και τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά από τον Κρ. Ηλιόπουλο, από τις εκδόσεις Opera που διατηρούν μεγάλη και υπεύθυνη σχέση με την νέα ισπανόγλωσση λογοτεχνία.

Πριν μερικά χρόνια, είχα διαβάσει το Χαιρετίσματα στο Θείο (πρωτότυπος τίτλος: Allá Ellos) και μου έκανε μεγάλη εντύπωση το βιβλίο, μου άρεσε πολύ. Ήταν μια συναρπαστική ιστορία σε παράλληλα επίπεδα, ισπανικός εμφύλιος, μια άγνωστη φυλή στον Αμαζόνιο, δανδήδες κατάσκοποι της CIA στην Αβάνα. Όπου ο συγγραφέας παίρνει θέση φυσικά, αλλά χωρίς ίχνος διδακτισμού που είναι η παγίδα σε μυθοπλασία που δανείζεται φορτισμένα στοιχεία από την πολιτική ιστορία. Τα άλλα βιβλία του ήταν πιο μικρά σε σελίδες, ευκολοδιάβαστα όπως το Allá Ellos - και δυο από αυτά που μου έπεσαν ήταν καλά, αλλά δεν έφταναν την αρτιότητα του πρώτου. Το Μάτι της Θεάς και το Κάποτε στην Μαδρίτη. Μου φάνηκαν κάπως ανολοκλήρωτοι στην πρόσληψη από τον αναγνώστη οι ανθρώπινοι τύποι, αλλά φυσικά το "λάθος" είναι δικό μου και η περίσταση δεν ήταν και καλή. Άλλωστε η λογοτεχνία του ήταν στα όρια του λατίνικου νουάρ και η προτεραιότητα ήταν αλλού στη διήγηση: σε σπαράγματα των χαρακτήρων σε στιγμές που θα γίνονταν αφήγηση στους ανθρώπους, όπως άξιζε στις στιγμές.

Αν έχει κάποια αξία μια τυχαία αναγνωστική πρόταση, το Χαιρετίσματα στο Θείο είναι ένα μάλλον σκληρό βιβλίο, βαθιά πολιτικό γιατί και ο ίδιος ο Τσαβαρία ήταν πολιτικό ον σε όλη του τη ζωή, που μένει με μεγάλη αναγνωστική αγάπη όμως στη μνήμη. Κι αν υπάρχει ένα ακριβό κριτήριο είναι ό,τι μένει - το οποίο επεκτείνεται σε σημαντικότερα από τη λογοτεχνία.