Τρίτη 31 Μαΐου 2022

Δύο ποιήματα του Κάρλος Ντρουμόντ ντε Αντράντε

Ο Κάρλος Ντρουμόντ ντε Αντράντε (Carlos Drummond de Andrade, 1902-1987) θεωρείται ως ο μεγαλύτερος σύγχρονος ποιητής της Βραζιλίας και είναι κάτι σαν εθνικό σύμβολο της χώρας. Εδώ θα έχουμε μια πρώτη γνωριμία με το έργο του, με δύο από τα πιο γνωστά ποιήματά του, μεταφρασμένα από τα πορτογαλικά στα ελληνικά από έναν εξαίρετο βραζιλιάνο ελληνιστή, τον καθηγητή κλασικής φιλολογίας Theo de Borba Moosburger.

Η αίσθηση του κόσμου

Έχω δύο μόνο χέρια
και την αίσθηση του κόσμου,
αλλά είμαι γεμάτος σκλάβους,
οι αναμνήσεις μου κυλάνε
και το σώμα συμβιβάζεται
στη σύγκλιση της αγάπης.

Όταν σηκωθώ, ο ουρανός
θα είναι νεκρός και λεηλατημένος,
εγώ ο ίδιος θα είμαι νεκρός,
νεκρή η επιθυμία μου, νεκρός
ο βάλτος χωρίς συγχορδίες.

Τα φιλαράκια δεν είπαν
πως ήταν πόλεμος
κι ήταν ανάγκη
να φέρω φωτιά και τρόφιμα.
Αισθάνομαι διασκορπισμένος,
προ των συνόρων,
ταπεινά σας ζητώ
να με συγχωρήσετε.

Όταν τα σώματα διαβούν,
θα μείνω μόνος
ξεφτίζοντας την ανάμνηση
του καμπανιστή, της χήρας και του μικροσκοπιστή
που κατοικούσαν στην καλύβα
και δεν βρέθηκαν
το πρωί

αυτό το πρωί
το περισσότερο νύχτα από τη νύχτα.


Ν' αγαπά

Τι άλλο μπορεί ένα πλάσμα παρά,
ανάμεσα σε πλάσματα, ν’ αγαπά;
Ν’ αγαπά και να ξεχνά,
ν’ αγαπά και να κακοαγαπά,
ν’ αγαπά, να ξαγαπά, ν’ αγαπά;
πάντα, και με θολά τα μάτια ακόμα, ν’ αγαπά;

Τι άλλο μπορεί, ρωτώ, το πλάσμα της αγάπης,
μοναχικό, σε συμπαντική περιστροφή, παρά
να περιστρέφεται κι αυτό, και ν’ αγαπά;
ν’ αγαπά ό,τι φέρνουν τα κύματα στην ακροθαλασσιά,
ό,τι αυτά ενταφιάζουν, και ό,τι στη θαλασσινή αύρα
είναι αλάτι, ή ακρίβεια αγάπης, ή απλή λαχτάρα;

Ν’ αγαπά μ' επισημότητα τις παλάμες της ερήμου,
ό,τι είναι υποταγή ή παρατηρητική λατρεία,
και ν’ αγαπά το αφιλόξενο, το ωμό,
μια γλάστρα χωρίς λουλούδι, ένα σιδερένιο πάτωμα,
και το αδρανές στήθος, και το δρόμο που τον είδε σ’ όνειρο, κι ένα αρπαχτικό πουλί.

Αυτή είναι η μοίρα μας: αγάπη αμέτρητη
διασκορπισμένη στα δόλια πράγματα ή στα μηδενικά,
απεριόριστη δωρεά σε μια πλήρη αχαριστία,
και, στο άδειο κοχύλι της αγάπης, η φοβισμένη αναζήτηση
η υπομονετική για ακόμη περισσότερη αγάπη.

Ν’ αγαπάμε την ίδια μας την έλλειψη αγάπης, και μες στη στέγνα μας
ν’ αγαπάμε το έμμεσο νερό, και το ανείπωτο φιλί, και την ατέλειωτη δίψα.

Τετάρτη 11 Μαΐου 2022

Βιβλίο - «Κουτσό» του Χούλιο Κορτάσαρ

Συγγραφέας: Julio Cortázar
Τίτλος πρωτοτύπου: Rayuela
Είδος έργου: Μυθιστόρημα
1η έκδοση στην ισπανική γλώσσα: Editorial Sudamericana, Buenos Aires 1963
Ελληνικός τίτλος: Κουτσό
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Εκδόσεις: Opera
Έτος έκδοσης: 2018

«Αντιμυθιστόρημα», «Xρονικό μιας τρέλας», «Ένα βίαιο τράνταγμα από το γιακά», «Κάτι σαν ατομική βόμβα», «Ένα κάλεσμα προς την αναγκαία αταξία», «Ένα γιγάντιο ευφυολόγημα», «Ένα ψέλλισμα». Αυτά είναι λίγα από τα πάμπολλα που γράφτηκαν για το Κουτσό, το μυθιστόρημα που ο Χούλιο Κορτάσαρ άρχισε να ονειρεύεται το 1958, που εκδόθηκε το 1963 κι από τότε άλλαξε την ιστορία της λογοτεχνίας και συγκλόνισε τη ζωή χιλιάδων νέων ανά τον κόσμο. Γεμάτο λογοτεχνική φιλοδοξία, σπαρταριστό, με καινοτόμα συγγραφικά εργαλεία, κατεδαφιστικό του κατεστημένου και αναζητητικό της ρίζας της ποίησης, το Κουτσό, πάνω από μισό αιώνα τώρα, συνεχίζει να διαβάζεται με περιέργεια, με δέος, κατάπληξη, με ενδιαφέρον ή αφοσίωση.

(Από την παρουσίαση της έκδοσης)


**Γράφει ο Δημήτρης Φωτεινόπουλος

Το να μιλήσει κάποιος για την υπόθεση του Κουτσό είναι πολύ δύσκολο, ως αδύνατο. Κι αυτό γιατί το Κουτσό είναι μία από τις χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις μυθιστορήματος που διαλύει κάθε κώδικα παραδοσιακής αφήγησης. Είναι ένα από τα μυθιστορήματα (αλλά είναι μυθιστόρημα;) που μαζί με μερικά άλλα συνιστούν τον κανόνα της μοντέρνας αφήγησης.

Πρωταγωνιστής είναι ο Οράσιο Ολιβέιρα, ένας Αργεντίνος διανοούμενος μποέμ, που ζει στο μεταπολεμικό Παρίσι και μονίμως αναζητά κάτι που του διαφεύγει, κάτι που δεν μπορεί να βρει. Τον απασχολεί η «χαώδης αταξία του κόσμου» αλλά και το χάος του μυαλού του... Παλεύει με τον εαυτό του και με τους γύρω του ... Περιπλανιέται στο Παρίσι, σε δρόμους, βουλεβάρτα, γέφυρες, καφέ, πλατείες, μόνος ή με τη Μάγα, τη σύντροφό του... Βρίσκεται σε παρισινά διαμερίσματα και εμπλέκεται σε ατέρμονες συζητήσεις στη «Λέσχη του φιδιού»... Κάποια στιγμή επιστρέφει στο Μπουένος Άιρες όπου προσπαθεί να επανασυνδεθεί με φίλους από τα παιδικά του χρόνια.

Το Κουτσό διαβάζεται με πολλούς τρόπους: είτε με την κανονική συμβατική σειρά, όπως συνήθισε να διαβάζει η ανθρωπότητα επί αιώνες είτε με αλλεπάλληλα πισωγυρίσματα, σα να κάνει κάποιος κουτσό. Ο ίδιος ο συγγραφέας δίνει παραπομπές και σχετικές οδηγίες στο τέλος κάθε κεφαλαίου. Στην πραγματικότητα δεν είναι ένα βιβλίο αλλά πολλά μαζί: υπάρχουν όλων των ειδών τα κείμενα, από ειδήσεις σε εφημερίδες, ποιήματα και αποσπάσματα άλλων συγγραφέων μέχρι παραληρηματικές αφηγήσεις διανοητικά διαταραγμένων ατόμων, τραγούδια και μελωδίες τζαζ...

Ένα βιβλίο δύσκολο, που προσωπικά το απόλαυσα γιατί με ρούφηξε όπως ο Οδυσσέας του Τζόις, τα κείμενα της Βιρτζίνια Γουλφ, Η συνείδηση του Ζήνωνα του Ίταλο Σβέβο, ο Σελίν και ο Προυστ...

Ο Χούλιο Κορτάσαρ, που πέθανε στις 12 Φλεβάρη του 1984 στο Παρίσι, είναι ένας υπέροχος συγγραφέας. Εξαίρετος, γοητευτικός....